Tết Ông Công ông Táo vào 23 tháng Chạp Âm lịch hàng năm là ngày mà các gia đình thường làm cơm cúng và thả cá để tiễn ông Táo về chầu trời. Đây được coi là truyền thống văn hóa đặc sắc của dân tộc Việt Nam từ trước đến nay.
VietQ và Đời sống pháp luật cho hay có nhiều sự tích về ông Công, ông Táo được lưu truyền trong dân gian và ngày nay ông bà thường kể cho các cháu nghe những câu chuyện ly kỳ và thú vị về các vị thần này. Đặc biệt là những ngày Tết ông Táo đang đến gần.
 |
Có nhiều sự tích về ông Công, ông Táo được lưu truyền trong dân gian. Ảnh: Internet |
Sự tích 1:
Câu chuyện kể về 2 vợ chồng nghèo quanh năm suốt tháng bán mặt cho đất bán lưng cho trời . Người chồng đi buôn biệt tăm biệt tích, một năm chỉ về vài lần. Trong một chuyến buôn xa, chồng đi biền biệt bặt vô âm tín. Người vợ mòn mỏi chợ đợi 10 năm. Sau đó nghĩ chồng đã chết nên vợ đã lấy chồng khác làm nghề săn bắn và nuôi 1 tên đầy tớ tên là Lốc.
Ngày nọ, chồng mới và Lốc đi săn vắng nhà, đột nhiên người chồng cũ trở về và cho biết sở dĩ đi biền biệt là vì gặp giặc bắt lưu lạc trong rừng nay mới trốn thoát về được. Người vợ chỉ còn biết ôm chồng cũ khóc than, và dọn cơm rượu mời ăn. Khi chồng mới sắp về người vợ đưa chồng cũ ra đống rơm ẩn tạm. Chủ và tớ đi săn về được một con cầy. Chồng giục vợ đi sắm rượu để làm bữa nhậu.
Khi người vợ tất tả chạy ra ngoài, người chồng và đầy tớ đã đốt đống rơm để thui cầy. Ngọn lửa đã vô tình đốt cháy thiêu người chồng cũ đang ngủ say.
Giữa lúc đó, người vợ về thấy chồng cũ đã chết đau đớn, tự cảm thấy như thể vì mình mà chồng cũ chết, nên nhảy vào đống lửa chết theo.Người chồng mới thấy vợ chết cũng đâm đầu vào lừa. Người đầy tớ vừa thương chủ vừa hối hận vì chính tay mình châm lửa thiêu chết người cũng nhảy nốt vào lửa chết theo.
Ba vợ chồng sau đó được Diêm Vương cho hóa làm ba ông đầu rau. Còn người đầy tớ được hóa làm đồ dùng chặn đống nhấm, quen gọi là "thằng Lốc". Trong tranh vẽ Táo quân, thường thấy vẽ người đầy tớ có nghĩa đứng cạnh ba người.
Sự tích 2:
Câu chuyện này kể vợ cặp vợ chồng Thị Nhi và Trọng Cao, dù ăn ở với nhau mặn nồng tha thiết nhưng mãi không có một mụn con.
Dần dà, Trọng Cao thường kiếm cớ dằn vặt vợ. Một hôm chỉ vì chuyện nhỏ mà Trọng Cao gây thành chuyện lớn rồi đánh và đuổi Thị Nhi đi.
Thị Nhi đã bỏ nhà đi lang thang đến một xứ khác sau đó gặp Phạm Lang. Phải lòng nhau, hai người kết thành vợ chồng. Phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì quá ân hận, nhưng vợ đã bỏ đi xa rồi. Cuối cùng, Trọng Cao quyết tâm đi tìm vợ về.
Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Trọng Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Vào đúng ngày 23 tháng Chạp, Thị Nhi đang đốt vàng mã ngoài sân, một hành khất vào ăn xin. Thị Nhi nhận ra người chồng cũ của mình, động lòng thương đem gạo ra cho. Bị Phạm Lang nghi ngờ, Thị Nhi lấy làm xấu hổ đâm đầu vào đống lửa đang đốt mã mà tự tử. Trọng Cao cảm tình ân nghĩa cũng lao vào lửa mà chết theo, Phạm lang vì mối tình thương vợ, cũng nhảy vào cùng chết.
Trên cao Ngọc Hoàng thượng đế, đã chứng kiến hết câu chuyện nên phong cho 3 người mỗi người một chức vụ khác nhau:
Phạm Lang là Thổ Công trông lo việc bếp.
Trọng Cao là Thổ Địa trông nom việc nhà.
Thị Nhi là Thổ Kỳ trong nom việc chợ búa.
Sự tích 3:
Ngày xưa tương truyền có hai vợ chồng vì quá nghèo khổ nên đã bỏ nhau để đi tha phương cầu thực.
Sau đó, người vợ đã may mắn nên lấy được một anh chồng giàu, có của ăn của để. Còn người chồng thì trở thành kẻ hành khất kiếm sống qua ngày.
Năm ấy, đúng vào ngày 23 tháng Chạp, khi người vợ đang lúi húi đốt vàng mã ở ngoài sân thì có một người ăn xin ăn mặc tả tơi, nhem nhuốc bước vào, nhận ra đó chính là người chồng cũ mà mình từng yêu thương người vợ động lòng. Nhanh chóng vào nhà lấy tiền bạc, cơm gạo ra cho.
Người chồng mới nhìn thấy, biết chuyện, nổi cơn ghen nghi ngờ vợ. Khó xử, tuyệt vọng vì không giải thích cho chồng mới hiểu, người vợ lao vào bếp lửa tự vẫn. Người chồng cũ vì vẫn còn yêu thương, đau xót cũng nhảy vào chết theo. Người chồng mới vì ân hận nên cũng nhảy vào đám lửa đỏ rực.
Lúc ấy, trời xanh trên cao cảm động bởi tình nghĩa sâu nặng của 3 người nên phong làm vua bếp. Và từ đó, dân gian mới có câu ca rằng:
"Thế gian một vợ một chồng
Chẳng như vua bếp hai ông một bà"
Mặc dù cả 3 tích truyện có nhân vật và hoàn cảnh khá khác nhau nhưng đều có một điểm chung là những nhân vật này đều sống có tình có nghĩa.
Ý nghĩa của Tết ông Công ông Táo
Theo như quan niệm của người Việt, ba vị thần có quyền định đoạt phước phúc cho gia đình.
Điều này sẽ xuất phát từ việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà. Ngoài ra những vị Táo còn giúp ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ- những điều không tốt vào thổ cư và giữ bình yên đối với những người trong gia đình.
Cũng theo quan niệm, do các Táo Quân quanh năm ở trong bếp nên biết hết được mọi chuyện trong nhà nên cứ 23 tháng Chạp hàng năm, các gia đình đều làm lễ tiễn đưa ông Công ông Táo về chầu trời rất trọng thể.
Trong truyền thuyết, cá chép cũng được coi là phương tiện duy nhất có thể đưa các Táo lên chầu trời.
Do vậy, khi làm lễ xong các gia đình đều phải cúng cá chép với ngụ ý "cá hóa long" vượt vũ môn để làm phương tiện cho các Táo lên chầu trời. Đến trưa ngày 30 Tết, các Táo sẽ lại có mặt tại hạ giới để tiếp tục công việc của mình.
Hồng Hạnh (tổng hợp)
